Opodatkowaniu pod. VAT podlegają wg art. 5 ust. pkt 1) : „1) Odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju; … ).
Dostawą towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 jest: „.. przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, … „.
Ustawa jako dostawę podlegającą opodatkowaniu uznaje również inne czynności, które choć wykonywane nieodpłatnie, to jednak w określonych warunkach mogą być czynnościami rodzącymi obowiązek ich opodatkowania. Mówi o tym art. 7 ust. 2 gdzie zapisano, że : „Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:
– jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.
Analizując powyższe zapisy można wskazać na (inne) następujące okoliczności, które zdaniem piszącego mogą lub powinny być wzięte pod uwagę przy wykonywaniu nieodpłatnego przekazania przez podatnika towarów, przepisy te mówią, że :
– nieodpłatnym przekazaniem jest przekazanie przez podatnika towarów należących do przedsiębiorstwa na jego cele osobiste oraz/lub darowizna takich towarów,
– takie nieodpłatne przekazania towarów staną się odpłatną dostawą, gdy podatnikowi przysługiwało prawo do podatku naliczonego przy ich nabyciu, imporcie lub wytworzeniu lub ich części składowych,
– jeżeli podatnikowi nie przysługiwało prawo do podatku naliczonego to takie nieodpłatne przekazanie nie nabywa statusu odpłatnej dostawy,
$1 Definicja odpłatnej dostawy towarów jest zawarta w słowach „ Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, …”, zatem zdaniem autora należy przyjąć, że nieodpłatne przekazanie musi również spełniać powyższy warunek (przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel). Co oznacza, że towar objęty przekazaniem winien zmienić (nieodpłatnie) właściciela.
W przypadku nieodpłatnego przekazania poprzez wykonanie darowizny ma miejsce faktyczne i prawne przekazanie wszelkich praw związanych z towarem z darczyńcy na obdarowanego, który nabywa prawa do rozporządzania przedmiotem darowizny jak właściciel, stanowi to istotę/sedno nieodpłatnego przekazania i jest zgodne z logiką i doświadczeniem życiowym,
W przypadku nieopłatnego przekazania na cele osobiste tegoż podatnika nie ma miejsca przeniesienie prawa do rozporządzania jak właściciel, bo ta osoba to prawo posiadała również przed przekazaniem, dowodzi tego sam fakt prawa do dokonania takiego właśnie przeniesienia
Zatem wskazane dwa nieodpłatne przekazania – poprzez dokonanie darowizny lub na cele osobiste przekazującego, trudno uznać za tożsame gdy są rozpatrywane ich skutki faktyczne i prawne.
W pierwszym przypadku ma miejsce czynność będąca faktycznym przekazaniem nieodpłatnym, gdzie przekazujący traci wszelkie uprawnienia do przedmiotu/towaru przekazywanego. Takie przekazanie z definicji jest przekazaniem bezterminowym.
W drugim przypadku brak obowiązku opodatkowania czynności nieodpłatnego przekazania musi wynikać z faktu, że ma być to przekazanie cele osobiste podatnika. Jednocześnie przepisy nie wskazują, co rozumie się jako cele osobiste podatnika i jak długo muszą one być wykonywane, aby być w zgodzie z tym przepisem oraz z logiką i doświadczeniem życiowym.
Brak unormowań dla tych przesłanek jest często wykorzystywany w sposób, który może budzić wątpliwości czy jest on zgodny z celem ustawodawcy gdy ten przepis wprowadzał. Przyjmuje się, że sama czynność przekazania towaru na potrzeby osobiste podatnika, zmienia status tego towaru, czyniąc go po przekazaniu majątkiem prywatnym podatnika. Taki majątek nie podlega już regulacjom ustawy VAT i jego właściciel może w dowolnym czasie od momentu przekazania na swoje potrzeby osobiste, dokonać jego odpłatnej dostawy już jako majątku prywatnego.
Takie krótkotrwałe przekazanie na cele osobiste w celu późniejszej odpłatnej sprzedaży już jako majątku prywatnego jest zdaniem autora sprzeczne z celem jakiemu ten przepis miał służyć. Dokonana bowiem w krótkim czasie sprzedaż może stanowić podstawę do zarzutu, iż czynność przekazania na potrzeby osobiste miała charakter pozorny, a rzeczywistym jej celem było ominięcie prawa, które jest zawarte w art.43 ust. 1. pkt 2 ustawy o pod. VAT, gdzie zapisano:
„Art. 43. [Zwolnienia przedmiotowe]
Zarzut o nadużycie prawa w tej sytuacji może być oparty na treści art. 5 ust. 5 ustawy VAT, gdzie zapisano :
„Przez nadużycie prawa rozumie się dokonanie czynności, o których mowa w ust. 1, w ramach transakcji, która pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miała zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.”.
Stefan Wróblewski
Doradca podatkowy nr wpisu 00211
Kontakt z autorem poprzez formularz na stronie www.kpptax-wroblewski.pl